YAZAR: İlayda Toklu
EDİTÖR: Bahar Özbek
Psikolojik destek almak, ruh sağlığını koruma ve yaşam kalitesini artırma açısından son derece önemlidir. Ancak toplumda ruhsal bozukluğu olan bireylere yönelik damgalanma hâlâ ciddi bir sorundur. Damgalanma, bireylerin ruhsal sağlık hizmetlerine erişimini kısıtlamakta ve toplumsal uyumlarını olumsuz etkilemektedir.
Ruhsal Bozukluklar ve Damgalanma
Ruhsal bozukluğu olan bireyler, sıklıkla çevrelerinden olumsuz yargılarla karşılaşır. Toplum tarafından “tehlikeli”, “yetersiz” veya “kontrolsüz” olarak algılanmaları, bireylerde içselleştirilmiş damgalanmaya yol açabilir. Bu durum bireyin kendini değersiz hissetmesine, suçluluk duygusu geliştirmesine ve ruhsal sorunlarını gizlemesine neden olur. Sonuç olarak tedavi süreçleri olumsuz etkilenir ve toplumsal izolasyon artar.
Damgalanmanın Toplumsal Etkileri
Damgalanma sadece birey üzerinde değil, toplum üzerinde de ciddi sonuçlar doğurur. Toplumun ruhsal sorunları olan bireylere yönelik önyargısı, sosyal dışlanmayı artırır ve bireylerin eğitim, istihdam ve sosyal hayata katılımını kısıtlar. Bu durum, ekonomik ve sosyal eşitsizlikleri derinleştirir ve toplumun genel ruh sağlığı üzerinde olumsuz etkiler bırakır.
Psikolojik Destek Alan Bireylerin Karşılaştığı Zorluklar
Psikolojik destek almak isteyen bireyler, damgalanma nedeniyle hizmetlerden yeterince yararlanamayabilir. Bazıları ruhsal sorunlarını gizlemek için profesyonel yardım aramaktan kaçınırken bazıları tedavi sürecine düzenli devam edemez. Bu durum, ruhsal bozuklukların kronikleşmesine ve bireylerin yaşam kalitesinin düşmesine yol açar. Ayrıca damgalanma algısı, bireylerin özgüvenini azaltabilir ve sosyal çekingenlik gibi psikolojik sorunları tetikleyebilir.
Çözüm Önerileri
Damgalanmayı azaltmak ve toplumsal farkındalığı artırmak için hem bireysel hem de kurumsal önlemler gereklidir. Eğitim programları, medya kampanyaları ve bilinçlendirme faaliyetleri, ruhsal bozukluklara karşı önyargıları kırmada etkili olabilir. Ruh sağlığı hizmetlerinin daha erişilebilir ve destekleyici hâle getirilmesi, bireylerin psikolojik destek almaktan çekinmelerini önler.
Sonuç
Psikolojik destek alan bireylerin damgalanması, hem bireylerin ruh sağlığını hem de toplumun genel refahını olumsuz etkileyen ciddi bir sorundur. Damgalamanın azaltılması, bireylerin tedavi süreçlerine katılımını artırırken toplumsal uyum ve eşitlik için de temel bir adım oluşturmaktadır.
Kaynakça
Doğanavşargil Baysal, G. Ö. (2025). Damgalanma ve ruh sağlığı / Stigmatization and mental health. Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı.
Önder, D., & Keskin, G. (2025). Ruhsal bozukluğu olan hastalarda damgalanma ve suç / Stigma and crime among patients with mental disorders. Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.