Korku filmleri, insan psikolojisinde çelişkili gibi görünen bir deneyim sunar: izleyiciler hem korkar hem de bundan keyif alır. Psikoloji ve sinirbilim çalışmaları, bu ilginin nedenlerini çeşitli açılardan açıklamaktadır.
Öncelikle, uyaran arayışı kişilik özelliği korku filmlerinden alınan zevki etkiler. Bu özelliği yüksek olan bireyler yoğun heyecan ve gerilim yaşamaktan hoşlanır. Korku filmleri, adrenalin ve güçlü duygusal deneyim sağlayarak bu ihtiyacı karşılar (Messick, 2024).
İkinci olarak, korku filmleri insanlara tehdit simülasyonu yapma olanağı tanır. Gerçek hayatta karşılaşılması muhtemel olmayan tehlikeler güvenli bir ortamda deneyimlenir. Bu sayede izleyici hem korku ile baş etme becerilerini sınar hem de olası senaryolara hazırlanır. Clasen ve arkadaşlarının (2022) çalışmalarında bu durum “recreational fear” olarak adlandırılmış, öğrenme ve duyguları düzenleme kapasitesine katkı sağladığı ortaya konmuştur.
Üçüncü boyut, duygulanım düzenleme ile ilgilidir. Film sırasında bedende stres hormonları yükselirken, film sona erdiğinde bu düzey azalır ve izleyici rahatlama yaşar. Bu süreç bazen mutluluk ve başarma duygusuyla da birleşir (VerywellMind, 2021). Clasen ve arkadaşlarının (2020) araştırmaları, bu deneyimlerin psikolojik dayanıklılığı da güçlendirebileceğini öne sürmektedir.
Ayrıca, korku filmleri insanın morbid merakına da hitap eder. Ölüm, kötülük ve bilinmeyen gibi karanlık temalar, birçok insan için hem korkutucu hem de merak uyandırıcıdır. Bu temalar aracılığıyla izleyici kendi sınırlarını keşfeder, varoluşsal ve ahlaki sorularla yüzleşir (Kiss et al., 2024).
Son olarak, bireysel farklılıklar önemli bir rol oynar. Empati düzeyi, duyarlılık, algılanan gerçekçilik ve güven duygusu gibi özellikler, korku filminden alınan hazzı belirler. Bazı bireyler karakterlerin acısını derinlemesine hissedip rahatsız olabilirken, bazıları bu deneyimi daha heyecan verici bulur (Kiss et al., 2024; Messick, 2024).
Kaynaklar
Clasen, M., Kjeldgaard-Christiansen, J., & Johnson, D. (2020). The psychology of horror movies. Psychology Today.
Kiss, B. L., et al. (2024). The role of excitement and enjoyment through subjective experience in horror movie consumption. Frontiers in Psychology.
Messick, K. (2024). The neuroscience of thrills: Why do we like horror movies? The Scientist.
Scrivner, C., Andersen, M. M., Schjødt, U., & Clasen, M. (2022). The psychological benefits of scary play in three types of horror fans. Journal of Media Psychology: Theories, Methods, and Applications.
VerywellMind. (2021). Why do people like horror movies?